ประเด็นท้าทาย การพัฒนาทักษะการอธิบายคุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่านได้ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 2

การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/2

ที่เรียนวิชาภาษาไทย ท 22101 เรื่องการวิเคราะห์คุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรม

ด้วยวิธีการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ และ การใช้กระบวนการ  Active Learning   

ภาคเรียนที่ 1  ปีการศึกษา 2567

โรงเรียนบ้านนา “นายกพิทยากร”  อำเภอบ้านนา จังหวัดนครนายก

1. สภาพปัญหาการจัดการเรียนรู้และคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียน

                      จากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้วิชาภาษาไทย ชั้น มัธยมศึกษาปีที่ 2 เรื่องการอธิบายคุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่านได้  พบว่า นักเรียนมีปัญหาด้านการวิเคราะห์คุณค่าของวรรณคดี ทำให้ไม่ผ่านตัวชี้วัดดังกล่าว ครูจึงพัฒนาและสร้างสื่อการสอน เรื่องการวิเคราะห์คุณค่าของวรรณคดี โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนแบบการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้  (5E)   เพื่อพัฒนาทักษะการอธิบายคุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่านได้  

2. วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล

                    2.1 ศึกษาหลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย( ฉบับปรับปรุง พ.ศ.2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน สาระที่ 5 วรรณคดี และวรรณกรรม   มาตรฐาน ท 5.1 เข้าใจและแสดงความคิดเห็น  วิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมไทยอย่างเห็นคุณค่าและนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง ตัวชี้วัดที่ 3.  อธิบายคุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่านได้  ได้เพื่อออกแบบหน่วยการเรียนรู้ตามมาตรฐานคุณลักษณะและตัวบ่งชี้ 

                    2.2 ศึกษาเอกสารและรูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้  เพื่อพัฒนาทักษะการอธิบายคุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่านได้ 

                           2.3 ใช้กระบวนการ PLC เข้ามาช่วยในการแก้ไขปัญหา พัฒนาสื่อและนวัตกรรมที่มีประสิทธิภาพ  เนื่องจากนักเรียนขาดทักษะการคิดวิเคราะห์ 

                      2.4 ออกแบบแผนการจัดการเรียนรู้เรื่องการอธิบายคุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่านโดยใช้กิจกรรม Active Learning เข้ามาเป็นหลักในการจัดกิจกรรม

                    2.5 จัดทำสื่อและนวัตกรรมเรื่อง การวิเคราะห์คุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรม  โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนแบบการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้  (5E)       

                      2.6 สร้างแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์เรื่องการอธิบายคุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่านเป็นแบบทดสอบแบบปรนัย 4 ตัวเลือก จำนวน 20 ข้อ

                        2.7 นำสื่อและนวัตกรรมไปทดลองใช้และนำผลที่ได้มาปรับปรุง พัฒนาสื่อและนวัตกรรมให้มีความน่าสนใจ เข้าใจง่าย และนักเรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง

                      2.8 ผู้สอนจัดกิจกรรมการสอน ดังนี้

       เนื่องจากกิจกรรมการวิเคราะห์คุณค่าของวรรณคดี ต้องใช้การอ่านร่วมด้วย ดังนั้น ผู้สอนจึงนำขั้นตอนการสอนอ่านเชิงวิเคราะห์ที่มีประสิทธิภาพที่มาใช้ควบคู่กับ กระบวนการ Active Learning  เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ ตามแนวทาง PISA  มาปรับใช้ ซึ่ง มี 7 ขั้นตอน ดังนี้

ขั้นที่ 1 กำหนดวรรณคดีเรื่องที่จะอ่าน คือ โคลงภาพพระราชพงศาวดาร  เป็นการตั้งเป้าหมายว่าจะอ่านเรื่องอะไร  เพื่อค้นหาคำตอบ  

             ขั้นที่ 2 ทำการอ่านเนื้อเรื่องทั้งหมด  โดยผู็สอนเตรียมไฟล์เนื้อหา เร่ืองราวที่เกี่ยวข้องทั้งหมด เพื่อ ในขั้นแรกอ่านโดยยังไม่ต้องคำนึงถึงการจับประเด็นสำคัญ แต่อ่านเพื่อให้รู้ก่อนว่าเรื่องที่อ่านนั้นเป็นเรื่องเกี่ยวกับอะไร แล้วจึงทำการอ่านอย่างละเอียด เพื่อเป็นการรวบรวมข้อมูลของเรื่องที่อ่าน

             ขั้นที่ 3 การตั้งคำถาม   เมื่ออ่านจบ ให้ผู้อ่านตั้งคำถามกับตัวเองก่อนว่ามีเนื้อความตอนใดในเรื่องที่ตนไม่เข้าใจหรือไม่ ซึ่งการตั้งคำถามกับตัวเองในลักษณะนี้เป็นกลยุทธ์หนึ่งที่จะช่วยให้ผู้อ่านตระหนักรู้ว่าตนเองเข้าใจเรื่องที่อ่านมากน้อยเพียงใด จะได้ทำการปรับปรุงแก้ไขส่วนนั้นๆ

              ขั้นที่  4  การจำแนกและจับใจความสำคัญของเรื่อง  เป็นการหาคำตอบว่าตัวละครเป็นใคร  ทำอะไร  ที่ไหน เมื่อไร  อย่างไร  รวมทั้งจำแนกเนื้อหาทั้งส่วนที่เป็นข้อเท็จจริงและข้อคิดเห็น ซึ่งในขั้นนี้ เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนและเข้าใจมากยิ่งขึ้น นักเรียน ทำการเขียนแผนภาพความคิด (mind map)  

              ขั้นที่ 5 วิเคราะห์จุดมุ่งหมายของเรื่อง ว่าเนื้อเรื่องที่อ่านนั้น ผู้เขียนต้องการสื่อสิ่งใดมายังผู้อ่าน เนื้อเรื่องนั้นให้ข้อคิด หรือคติใดบ้าง ตลอดจนวิเคราะห์ไปถึงทรรศนะของผู้เขียน

               ขั้นที่  6  การสรุปเนื้อเรื่อง  เป็นการให้ผู้อ่านสังเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากการวิเคราะห์จากเนื้อเรื่องที่อ่านในขั้นตอนที่ผ่านมา และออกมานำเสนอแผนภาพความคิด

               ขั้นที่ 7 ประยุกต์และนำไปใช้ นำผลจากการเรียนรู้ไปประเมินว่าสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างไร ซึ่งจะช่วยให้การอ่านบรรลุผลอย่างสมบูรณ์

                        2.9  นักเรียนทำแบบทดสอบ 20ข้อ 

                        2.10  ผู้สอน นำผลการประเมินการจัดกิจกรรมการเรียนการรู้เรื่อง  เรื่องการวิเคราะห์คุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยวิธีการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ และ การใช้กระบวนการ  Active Learning    มาเขียนรายงานวิจัยข้อที่ค้นพบ  เพื่อเป็นผลสะท้อนในการใช้สื่อและนวัตกรรม และนำข้อมูลที่ได้พัฒนาผลการเรียนรู้ผู้เรียนให้บรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้

กิจกรรมการเรียนการสอน 

สื่อและนวัตกรรมที่ใช้  เรื่อง การวิเคราะห์คุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรม เรื่องโคลงภาพพระราชพงศาวดาร   

1.  รูปแบบการสอนอ่านเชิงวิเคราะห์ เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ ตามแนวทาง PISA

2.  กระบวนการ Active Learning  

3.  สื่อ power point เรื่อง โคลงภาพพระราชพงศาวดาร   

รายงานวิจัยในชั้นเรียน  การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/2 ที่เรียนวิชาภาษาไทย ท 22101 เรื่องการวิเคราะห์คุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรมด้วยวิธีการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ และ การใช้กระบวนการ  Active Learning   ภาคเรียนที่ 1  ปีการศึกษา 2567

โรงเรียนบ้านนา “นายกพิทยากร”  อำเภอบ้านนา จังหวัดนครนายก